Abraham Lincoln (12 Şubat 1809; Kentucky - 15 Nisan 1865; Washington, DC), Amerikalı siyasetçi, devlet başkanı, hukukçu.
Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı ve Cumhuriyetçi Parti'nin ilk başkanıdır.1 Lincoln, Amerikan İç Savaşı'nda Amerika Konfedere Devletleri'ne karşı büyük bir galibiyet elde etti. Ülkenin birliğini korudu ve köleliği bitirdi.23 1860 Başkanlık Seçimleri'nden önce savcılık, Illinois Temsilciler Meclisi üyeliği ve bir dönemde ABD Temsilciler Meclisi üyeliği yapmıştır. İki kez de ABD Senatosu'na girmek için adaylığını koymuştur fakat başarısız olmuştur. Lincoln ABD'de köleliğe karşı olduğunu resmen dile getirdi.4 1860 yılında Başkanlık için resmen adaylığını koydu. Ertesi yıl oyların büyük çoğunluğunu alarak Cumhuriyetçi Parti'nin ilk başkanı oldu. 1863 yılında köleliğin kaldırılması için gerekenleri ve tedbirler konusunda önlemleri belirtti. Ardından Serbest Bırakma Beyannamesi ve On Üçüncü Yasa değişikliği bildirilince Haziran 1863 tarihinde ABD'den kölelik resmen kalkmış oldu.56 Lincoln, suikast sonucu ölen ilk ABD başkanı oldu. Tarihsel değerlendirmelerde en iyi Amerika Birleşik Devletleri başkanları'ndan biri olarak kabul edilir.7
Abraham Lincoln, 12 Şubat 1809 tarihinde, Thomas Lincoln ile Nancy Lincoln adında iki eğitimsiz çiftçinin ilk çocuğu olarak Kentucky eyaletinde bir kulübede dünyaya geldi.8 Abraham adı annesi Nancy Hanks tarafından konulmuştur ve Lincoln'e ikinci bir ad verilmemiştir.9 Lincoln'ün soyu, 17. yüzyılda İngiltere'den Hingham, Massachusetts'e göç etmiş olan Samuel Lincoln'e dayanır.10 1818'de, Lincoln 9 yaşındayken, annesi Nancy Lincoln süt hastalığından (34) öldü.11 Kısa bir süre sonra Thomas Lincoln, Saraha Bush Johnston adında bir kadınla evlendi. Lincoln, ekonomik nedenlerden dolayı 18 ay kadar örgün eğitim alabildi. Daha sonra maddi sıkıntılar ve ailesinin kamu arazisinde oturduğu gerekçesiyle Indiana'dan ayrılarak Illinois eyaletine taşındı.12 Doymak bilmeyen okuma isteğiyle kendi kendisini eğitti. Amerikan ve İngiliz tarihiyle ilgili birçok kitap okudu. Lincoln, aynı zamanda bir güreşçi ve ağaç kesme konusunda yetenekliydi. 1,93 m boya sahipti ve yaşına göre çok güçlüydü.13
4 Kasım 1842 tarihinde Lincoln, Mary Todd ile evlendi. Robert Todd Lincoln, 1 Ağustos 1843 yılında Springfield'da doğdu. Onun tek yetişkin yaşa gelebilen oğlu Robert, Harvard Kolejine gitti.14 Diğer çocukları ise genç yaşta öldüler. Edward Baker Lincoln, 10 Mart 1846 tarihinde doğdu ve 1 Şubat 1850 tarihinde ise öldü. William Lincoln ise 21 Aralık 1850 yılında doğdu. 20 Şubat 1862'de Washington D.C'da Lincoln başkanken öldü. Thomas Lincoln ise 4 Nisan 1853'te doğdu, 16 Temmuz 1871 yılında Chicago'da öldü.15
1832'de, henüz 23 yaşındayken, Illinois'te Liberal Parti üyesi olarak başarısız bir kampanya ile siyasi kariyerine başladı.16
Sangamon nehrindeki gemi trafiğini üstlendi. Daha sonra Kara Şahin Savaşı sırasında milis kuvvetlere kaptanlık yaptı. 1834 yılında, devlet meclisi seçimini kazandı Sir William Blackstone'un İngiltere'nin hukuk sistemini anlattığı, "Commentaries on the Laws of England" adlı kitabı okudu ve hukuk öğretmeye başladı. Bu yıllarda çok başarılı bir avukat oldu.17 Lincoln, 1841 yılında Whig Partisine William Herndon ile birlikte girdi. 1847 yılında Birleşik Devletler Temsilciler Meclisine seçildi. Meksika-Amerika Savaşı sırasında Başkan James K. Polk'a yaptığı eleştiriler fazla dikkat çekmesine neden oldu. 1848 yılında “Savaşın gereksiz ve anayasaya aykırı olarak başkan James K. Polk tarafından başlatıldığı” söylemini içeren bir metin oylamında 81 Demokrat'a karşı mağlup olan 82 Whig üyesi arasında yer aldı.
Tüccar - Coles Kasabası, Illionis, Indiana, ABD (1830 - 1831)
Tüccar - New Salem, ABD (1831 - 1832)
Yüzbaşı - Kara Şahin Savaşı, New Salem, ABD (1832 - 1834)
Parti Üyeliği - Whig Party, Illinois, ABD (1834 - 1836)
Parti Temsilciliği - Illinois Yasama Meclisi, Sangamon Whig Party Temsilcisi, ABD (1837 - 1841)
Stajyer Avukat - John T. Stuart Hukuk Firması, Illinois, ABD (1841 - 1844)
Avukat - Illinois, ABD (1844 - 1847)
Kongre Üyeliği - Temsilciler Meclisi, ABD (1847 - 1849)
Avukat - Springfield, Illinoins , ABD (1849 - 1856)
Parti Kurucusu ve Üyeliği - ABD (1861 - 1865)
ABD Başkanı - ABD (1865 - 1865)
Illinois Yüksek Mahkemesi'nde avukatlık kariyerine başlayan Lincoln, birçok davada başarılı olarak o dönemin en başarılı avukatları arasına girmeyi başardı. Lincoln'ün en önemli davası 1858 yılında bir cinayet davası oldu. Lincoln'ün müvekkili William "Duff" Armstrong, James Metzker'i öldürmekle suçlanıyordu.1858 yılında müdafaa ettiği ünlü William "Duff" Armstrong davasıyla, hukuk dehasını da ortaya koydu. Farklı ve o zamanlar ender rastlanılan bir taktik kullanmak suretiyle, görgü tanığının yalan söylediğini çiftçi almanağıyla kanıtladı. Lincoln, İllionis eyaletinde geçirdiği 23 yıllık hukuk hayatı boyunca, 5.100'den fazla davada avukatlık yaptı.18
1861 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak göreve başlayan Lincoln, ilk olarak köleliği kaldırma sözü verdiği için köleliğin kaldırıldığını açıkladı. 13. Anayasa Değişikliği'yle de bunu başardı. Ama 19. yüzyılın ortalarında Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğu bölgelerinde büyük çiftliklerin ağırlıkta olduğu ve tarıma dayanan bir ekonomi yerleşmişti. Bu çiftliklerde özellikle pamuk, tütün ve şeker kamışı yetiştirilmekte ve gereken iş gücü Afrika'dan kaçırılıp getirilen siyah ırktan oluşan kölelerden sağlanmaktaydı. ABD'nin diğer bölgelerinde ekonomi sanayiye yönelmiş ve kölelik ortadan kalkmıştı. ABD'nin batı kesiminde hala yeni eyaletler kurulmaya devam ediyor ve bu yeni eyaletlerin çoğunda kölelik yasaklanıyordu. Bu ortamda güney eyaletleri köleliğin eninde sonunda güneyde de yasaklanacağından endişelenmekteydiler. Bu da güneyin yaşam tarzını kökünden tehdit ediyordu. Köleliği kaldırmaya söz vererek seçime katılan başkan adayı Lincoln, seçimi kazanınca 19 güneyli 7 eyalet (South Carolina, Mississippi, Florida, Alabama, Teksas, Georgia ve Louisiana) yeni başkanın köleliği kaldıracağına kesin gözle bakarak hemen ABD'den bağımsızlığını ilan ettiler.20 Bu eyaletler Jefferson Davis'in başkanlığı altında Amerika Konfedere Devletleri adı altında yeni bir devlet kurdular. Kısa bir süre sonra buna 4 eyalet (Virginia, Arkansas, North Carolina ve Tennessee) daha katıldı. Bu toplam 11 eyalet Amerikan İç Savaşı'nda güneyli Konfederasyon tarafını oluşturdular.21 Ülkenin geri kalan kısmı (özellikle kuzeydoğu kısmı) da kuzeyli Union ("Birlik") tarafını oluşturdular. Bir süre sonra iki devlet arasında savaş patlak verdi. Lincoln, savaşın ancak dikkatli ve hatasız bir şekilde kontrol altına alınmasıyla, birliğin bozulmasının önüne geçileceğini düşünüyordu. Ancak bu düşüncesinin karşısındaki tek zorluk savaş değildi. Muharebe meydanlarında sergilenen çabanın yanı sıra, özellikle senatodaki kendi kabinesinin ve radikal Cumhuriyetçilerin muhalefetiyle de başa çıkmak gerekiyordu. Ayrıca, eşi hakkında çıkan dedikodular nedeniyle, eşinin erkek kardeşleri de Lincoln'e cephe alarak, konfederasyon ordusuna geçmişti. Tüm bunlar Lincoln'ün yüksek konumu gereği taşıdığı sorumlukların bir karşılığıydı. Ancak 1862'nin Şubat ayında 12 yaşındaki oğlu Willie'yi kaybetti.22 Amerikan İç Savaşı'nın ilk yıllarında hiçbir taraf üstünlük sağlayamadı. Her iki taraftan da birçok kayıplar oldu ve her iki taraf da zaman zaman askeri başarılar elde etse de baskın çıkamadı. 1863 yılının Temmuz ayında gerçekleşen Gettysburg Savaşı önemli bir dönüm noktası oldu.23 Güneyden 75 bin, kuzeyden 82 bin askerin katıldığı bu kanlı savaşta her iki taraf da askerlerinin yaklaşık üçte birini kaybettiler ama kuzeyliler tartışmasız bir üstünlük sağladı. En sonunda 9 Nisan 1865 tarihinde kuzey orduları güneyli ünlü komutan Robert Edward Lee'nin ordularını birkaç koldan sardılar ve teslim olmaya mecbur bıraktılar. Aynı yılın Haziran ayında geri kalan bütün güney askerleri de silahlarını bırakarak teslim oldular ve Amerikan İç Savaşı kuzeyin zaferiyle sona erdi. Savaş bitince Abraham Lincoln Güney'i sömürmek yerine onları kalkındırmak için çok sayıda karşılıksız borç teklif etti 1863'te, birlik kuvvetlerinin Gettysburg, Vicksburg ve Chattanooga'yı ele geçirmesiyle birlikte, savaşın sonlarına gelinmeye başlandı. Çünkü zafer, büyük ölçüde Kuzeyli birlik kuvvetleri tarafında görünüyordu. 9 Nisan 1865'te ise, General Robert Edward Lee'nin konferede eyaletler ordusunun Appomattox'a yakın bir yerde kuşatılmasıyla, güney teslim oldu ve savaş böylece sona erdi.24 {{-}}
Amerikan İç Savaşı'nın en büyük ve kanlı çarpışması Gettysburg Muharebesi'ni Birlik'in kazanmasıyla, Amerika Konfedere Devletleri'nin savaş ve bağımsızlık çabasına darbe indirilmiş oldu. Fakat Birlik Güçleri'nin asker sayısı azaldığı için daha fazla asker gerekliydi. Lincoln 1863 yılında seferberlik çağrısında bulundu. Seferberliğin halka duyurulması ile birlikte New York Eyaleti'nde hükûmete karşı bir isyan çıktı.25 Lincoln, halkı sakinleştirmek ve savaşa karşı birlik olma konusunda halka çağrı için 1863 yılında Gettysburg konuşmasını yaptı.26 Birlik Ordusu'nun, Amerika Konfedere Devletleri'ni Gettysburg Muharebesi'nde mağlup etmesinden dört ay sonra Lincoln tarafından yapılan Gettysburg Konuşması, ABD tarihi için en önemli konuşmalardan biridir.272829 Abraham Lincoln'ün dikkatlice hazırlanmış konuşması ve o günün insanları için büyük önem arz etmesi bu konuşmanın çok büyük bir tarihi değer olduğuna kabul getirmiştir. Konuşma, 19 Kasım 1863 tarihinde Pensilvanya'da bulunan bugünkü Gettysburg Ulusal Şehitliği'nde yapılmıştır.30
{{-}}
John Wilkes Booth, aşırı güneyli taraftarı olan bir aktör ve Konfederasyon adına çalışan Maryland'lı bir casustu. Booth'un ilk planı Lincoln'ü pazarlık için Konfederasyon hapishanesine kaçırmaktı. Fakat Lincoln'ün 11 Nisan'da siyahların haklarına yönelik yaptığı konuşma sebebiyle planı suikasta çevirdi. Booth, Lincoln ve eşinin Ford Tiyatrosu'nda bir oyun izleyeceklerini öğrendi. Sonrasında planını daha da büyüterek, Başkan Yardımcısı Andrew Johnson ve Dış İşleri Bakanı William H. Seward için de suikastçılar ayarladı. 14 Nisan akşamı Lincoln ve eşi "Our American Cousin" (Amerikalı Kuzenimiz) adlı oyunu izlemek için Ford Tiyatrosu'na geldiler. Yakın koruması Ward Hill Lamon o gün Lincoln istemediği için oyuna gelmemişti. Lincoln oyunu izlemek için özel balkonda yerini aldı. Booth, balkonun arka kısmında bir delik açarak bekledi. Çünkü oyunun en komik anını bekliyordu. Böylece gürültüden dolayı silah sesi fark edilmeyecekti. Booth gülme seslerinin arasında Lincoln'ü başından vurdu ve Albay Henry Rathbone'un çabasına rağmen sahneye atlamayı başardı. Ardından "Sic semper tyrannis!" (Daima tiranlar için) diye bağırarak kaçtı.31 Suikasttan 12 gün sonra John Wilkes Booth, Federal ajanlar tarafından bulundu. Sonunda da Virginia'da bir ahırda öldürüldü.
Suikastın ardından Lincoln, tiyatronun karşısında Alman bir terziye ait olan eve taşındı. 15 Nisan 1865 sabahı Lincoln yaşamını yitirdi.32 Lincoln'ün cenazesi trenle Illinois'e götürüldü.33 Lincoln, en büyük ABD başkanlarından biri olarak kabul edilir. Günümüzde Lincoln'ün resmi, 5 Dolarlık banknotların ve 1 sentlik madeni paraların üzerinde yer almaktadır. Mezarı Springfield'da bulunan The Oak Ridge Anıtı'ndadır.34 Ayrıca 1922 yılında yapımı tamamlanmış olan Lincoln Anıtı da Washington'dadır.35
{{-}}
Dosya:Lincoln memorial dc 20041011 095847 1.3008x2000.jpg|Lincoln Anıtı, Washington Dosya:Lincoln statue, Lincoln Memorial.jpg|Lincoln Anıtı'nın içerisinde bulunan, Lincoln heykeli Dosya:MtRushmore Abe close.jpg|Lincoln'ün, Rushmore Dağı'nda bulunan yüzü. Dosya:2002 Penny Proof Obv.png|2002 yılında basılmış, üzerinde Lincoln'ün portresi bulunan bir madeni para. Dosya:Abraham Lincoln standing portrait 1863.jpg|1863 yılında, Mathew Brady tarafından çekilmiş bir fotoğrafı. Dosya:Lincoln's Tomb.JPG|Lincoln'ün mezarı, Springfield Dosya:Fords Theatre.jpg|Mathew Brady'nin 1865 yılında çektiği Ford Tiyatrosu. Dosya:London, Abraham Lincoln -- 2016 -- 4815.jpg
{{-}}
|-
Orijinal kaynak: abraham lincoln. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Beyaz Saray web sitesi Abraham Lincoln'ün biyografisi İngilizce ↩
Goodwin, Doris Kearns (2005). Team of Rivals. New York, NY: Simon & Schuster, Inc.. ↩
Holzer, Harold (2004). Lincoln at Cooper Union: The Speech That Made Abraham Lincoln President. ↩
ABD Ulusal Arşivi resmi web sitesi. 13. Yasa değişikliği ve köleliğin resmen kaldırılması. İngilizce Metin, 21 Temmuz 2009 tarihinde erişildi. ↩
Amerika Birleşik Devletleri Kongresi 13. Yasa Değişikliği Orijinal metni. (Resim) İngilizce Metin, 21 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Tarihsel ABD Başkanları derecelendirmesi İngilizce ↩
Abraham Lincoln ve ailesi, İngilizce 29 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
The Inner World of Abraham Lincoln kitabı syf 41 "I used to be a slave" İngilizce metin. 17 Temmuz 2009 tarihinde erişildi. ↩
In 1848 attorney and historian Solomon Lincoln of Hingham, Massachusetts, began a correspondence with Abraham Lincoln to determine whether the future President's ancestors originated in Massachusetts. Fortunately, Solomon Lincoln saved his correspondence with distant relation Abraham, which the Hingham lawyer published in 1865 in his book Notes on the Lincoln Families of Massachusetts with Some Account of the Family of Abraham Lincoln, Late President of the United States. 1 İngilizce metin ↩
Abraham Lincoln'ün annesi, Nancy Lincoln'ün ölüm nedeni. İngilizce 28 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Robert Todd Lincoln biyografi 14 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Lincoln'ün evliliği ve çocukları. İngilizce 29 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
1860 Başkanlık seçimi oyların partilere göre dağılım oranları. 1 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Amerikan Konfedere Devletleri'nin bağımsızlık çabaları, 1860. İngilizce 1 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Amerikan Konferede Devletleri ve Jefferson Davis 30 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
William Wallace Lincoln'ün ölümü, 1862. İngilizce 1 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Ulysses s. Grant ve Robert E. Lee'nin savaşı Gettysburg, İngilizce 30 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
1865 Amerikan İç Savaşı'nın sona ermesi, İngilizce 1 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Foner, E. (1988). Reconstruction America's unfinished revolution, 1863-1877. The New American Nation series. Page 32. New York: Harper & Row. ↩
Gettysburg Konuşması İngilizce Vikipedi ↩
Historian James McPherson has called it "The most eloquent expression of the new birth of freedom brought forth by reform liberalism.", in McPherson, James M. Drawn with the Sword: Reflections on the American Civil War Oxford: Oxford University Press, 1996. p. 185. Google Book Search. Retrieved on 27 Kasım 2007. ↩
19 Kasım 1863 Gettusburg Konuşması'nın yapıldığı yer. Gettysburg, Pennsylvania. 18 Temmuz 1863 tarihinde erişildi. ↩
Abraham Lincoln'ün cenaze treni. 14 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Illion Eyaleti resmi sitesi, Lincoln'ün Mezarı sayfası. İngilizce 30 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Lincoln Anıtı resmi sitesi. İngilizce 30 Haziran 2009 tarihinde ulaşıldı. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page
